Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Informacje dla studentów wybierających specjalizację. Kierunki badań do których zapraszamy magistrantów i doktorantów (tematy prac)

1. Ultrarelatywistyczne kolizje ciężkich jonów – badanie plazmy kwarkowo-gluonowej. Eksperymenty BRAHMS, NA61/SHINE, CBM

 

Eksperyment BRAHMS

Głównym celem eksperymentalnych badań zderzeń relatywistycznych jąder atomowych jest zaobserwowanie i poznanie własności plazmy kwarkowo-gluonowej – stanu materii, w którym kwarki i gluony uwolnione są z wnętrz hadronów i mogą poruszać się swobodnie w całej objętości zajmowanej przez układ. Pomiary prowadzone przy najwyższych dostępnych energiach 200 GEV na parę nukleonów przy akceleratorze RHIC w ramach eksperymentów BRAHMS, PHENIX, PHOBOS oraz STAR umożliwiły badanie plazmy przy wysokich temperaturach i niskich gęstościach ładunku barionowego. W tych warunkach przejście fazowe pomiędzy plazmą kwarkowo-gluonową a materią hadronową jest ciągłe.

W ramach przygotowań do eksperymentu BRAHMS , fizycy i technicy z ZFGM zbudowali trzy systemy detekcyjne, których celem było śledzenie trajektorii rejestrowanych przez spektrometr hadronów. Na bazie zebranych danych w ZFGM postało kilka prac magisterskich, dwie prace doktorskie oraz jedna habilitacyjna. Olbrzymi zebrany materiał eksperymentalny może posłużyć jeszcze do przygotowania wielu nowych prac.

 

Eksperyment NA61/SHINE

Zgodnie z symulacjami numerycznymi Chromodynamiki Kwantowej (QCD) prowadzonymi na sieciach, diagram fazowy silnie-oddziałującej materii wykazuje bogatą strukturę w obszarze skończonych gęstości ładunku barionowego. Dla znaczących wartości tej gęstości mamy przypuszczalnie do czynienia z przejściem fazowym pierwszego rodzaju. Dla malejących gęstości przechodzi ono przez punkt krytyczny w przejście ciągłe typu „cross-over” obserwowane w badaniach prowadzonych na akceleratorze RHIC. Pytanie o punkt krytyczny silnie-oddziałującej materii należy do fundamentalnych kwestii fizyki, a poszukiwanie punktu krytycznego jest wielkim wyzwaniem dla całego programu badania zderzeń relatywistycznych jonów. To wyzwanie zostało podjęte przez kolaborację NA61/SHINE pracującą przy akceleratorze SPS w CERNie. Celem tego eksperymentu jest systematyczne skanowanie obszaru na płaszczyźnie gęstość ładunku barionowego – temperatura, w którym spodziewamy się znaleźć punkt krytyczny materii hadronowej.

Pomiary tego eksperymentu są prowadzone od roku 2007 i potrwają do roku 2014. Zakres badań prowadzonych w ramach eksperymentu NA61/SHINE obejmuje także uzyskanie precyzyjnych danych dotyczących zderzeń hadronów z jądrami atomowymi niezbędnych do modelowania procesów, w których produkowane są neutrina, oraz opisu oddziaływań promieni kosmicznych w atmosferze ziemskiej. 

 

Wśród instytucji tworzących kolaborację NA61/SHINE jest pięć polskich placówek: Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Instytut Problemów Jądrowych, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski. Wieloosobowe grupy z tych instytucji przyjęły na siebie poważne zobowiązania i odgrywają kluczową rolę w całym przedsięwzięciu. Jeśli uwzględnić, że pomysłodawcą i spiritus movens całego programu NA61/SHINE jest Marek Gaździcki, mamy tutaj do czynienia z unikalnym przypadkiem eksperymentu fizyki wysokich energii o dominującym polskim wkładzie.

Grupa z ZFGM, którą kieruje prof. dr hab. Roman Płaneta, składa się obecnie z 2 profesorów, 1 doktora habilitowanego, 2 doktorów, 1 doktoranta, 1 magistrantka i 2 pracowników technicznych. Do jej zadań należą budowa i obsługa techniczna detektorów pozycji wiązki (BPD) – małych proporcjonalnych komór wielodrutowych, zaprojektowanie i konstrukcja detektora ładunku pocisku (Z-detector) – detektora typu Czerenkowa, utrzymanie oprogramowania związanego z rekonstrukcją torów wiązki, kalibracje związane z BPD, a w niedalekiej przyszłości także kalibracja dE/dx – straty energii produktów zderzenia w detektorach projekcji czasowej (TPC). Jesteśmy także zaangażowani w analizę fizyczną w ramach części jonowej programu NA61/SHINE i oczywiście uczestniczymy w szychtach w trakcie pomiarów eksperymentu, w CERN. Zapraszamy studentów zainteresowanych którymkolwiek z wymienionych tematów

 

Eksperyment CBM (Compressed Baryonic Matter)

Projekt CBM (Gęsta Materia Barionowa) to przedsięwzięcie, którego celem jest badanie właściwości materii hadronowej w obszarze dużej gęstości barionowej. Badania w ramach tego projektu prowadzone będą w ośrodku FAIR na akceleratorze SIS100/300, który będzie umożliwiał zderzenia ciężkich jąder atomowych przy energiach od kilku do około 35 GeV na nukleon. Taki zakres energii pozwoli na tworzenie materii jądrowej o największej gęstości barionów, jaka możliwa jest do osiągnięcia w warunkach laboratoryjnych. Teoria leżąca u podstaw opisu materii silnie oddziałującej QCD, przewiduje szereg modyfikacji własności mezonów na skutek ich oddziaływania z tak gęstą materią. Pomiary w ramach CBM pozwolą na eksperymentalne testowanie tych przewidywań w obszarze dużych gęstości barionowych, który jest niedostępny dla eksperymentów prowadzonych na zderzaczach ciężkich jonów RHIC w BNL i LHC w CERN-ie. W obszarze zmiennych termodynamicznych jakie będą osiągane w zderzeniach ciężkich jonów na SIS300 teoria QCD przewiduje istnienie punktu krytycznego dla materii silnie oddziałującej. Dostarczenie eksperymentalnych ewidencji istnienia tego punktu jest bodajże największym wyzwaniem, przed jakim stoi dzisiaj eksperymentalna fizyka jądrowa. Układ detekcyjny CBM jest tak projektowany aby umożliwić pomiar produkowanych hadronów, leptonów i fononów przy maksymalnej intensywności reakcji, która będzie wynosić 10MHz. Jest to wzrost o czynnik około 1000 w porównaniu do obecnie działających eksperymentów ciężko–jonowych. Dzięki takim wysokim częstotliwością reakcji eksperyment CBM będzie mógł mierzyć tzw. rzadkie cząstki próbkujące (rare probes) jak np. cząstki posiadające dziwność w pobliży ich progu produkcji.

Wykorzystanie rzadkich cząstek próbkujących przy stosunkowo niskich energiach SIS100/300 stanowi największy potencjał badawczy CBM wyróżniający ten eksperyment z pośród innych działających i planowanych projektów, stawiających sobie podobne cele badawcze (NA61/SHINE CERN, STAR BNL, NICA Dubna).

Główne cele programu badań w ośrodku FAIR, który przygotowuje kolaboracja CBM to:

- badanie równania stanu materii hadronowej przy wysokich gęstościach barionów,

- poszukiwanie fazy uwolnionych kwarków i gluonów przy wysokich gęstościach barionów,

- poszukiwanie stanu odzyskanej symetrii chiralnej przy wysokich gęstościach barionów,

- pomiar hadronów w celu określenia globalnych własności tworzących się układów jądrowych - ich rozmiar, gęstość energii, temperaturę, pływy kolektywne,

- pomiar fluktuacji w produkcji cząstek w poszukiwaniu sygnatury istnienia punktu krytycznego dla przejścia fazowego materia hadronowa – plazma kwarkowo-gluonowa.

Obserwablami, które będą mierzone w tych badaniach to:

- Cząstki silnie penetrujące materię hadronową - ρ, φ, ϖ, J/ψ->e+e-, μ+μ-

- Cząstki dziwne – K, Λ, Σ, Ξ, Ω

- Cząstki z otwartym powabem – D0, D+, D-, Ds, Λc

- Właściwości globalne – pływ, fluktuacje.

Obecnie w kolaboracji CBM uczestniczy ponad 350 osób z 40 laboratoriów naukowych.

Udział grupy z Uniwersytetu Jagiellońskiego w fazie przygotowawczej projektu polega na wykonaniu obliczeń symulacyjnych, które mają określić możliwość wyznaczenia śladów cząstek przez projektowany układ detekcyjny oraz na opracowaniu, budowie i testach modułów detekcyjnych dla układu STS (Silicon Tracking Stations = Krzemowe Stacje do Wyznaczania Torów).

2. Multifragmentacja, przejście fazowe ciecz-gaz, efekty izospinowe

Charakterystyczną tendencją rozwoju fizyki jądrowej jest przesuwanie głównego zainteresowania na badanie ekstremalnych stanów materii jądrowej, to jest takich, które charakteryzują się wysokimi temperaturami i gęstościami znacznie różnymi od tych jakie występują w jądrach atomowych. Równanie stanu opisujące własności materii jądrowej jest znane, i to w przybliżeniu, tylko w pobliżu stanu podstawowego. Niewiadome w równaniu stanu materii jądrowej stanowią wyzwanie nie tylko dla doświadczalnej i teoretycznej fizyki jądrowej ale także dla astrofizyki. Ewolucja supernowych, struktura gwiazd neutronowych, to tylko niektóre z fascynujących problemów, których rozwiązanie uzależnione jest od znajomości równania stanu materii jądrowej, a zwłaszcza jego asymetrycznej części (człon izowektorowy). Zderzenia ciężkich jonów wydają się najbardziej obiecującą (jeżeli nie jedyną) możliwością doświadczalnego poznania własności materii jądrowej w szerokim zakresie gęstości, temperatury i asymetrii izospinowej. Postęp w dziedzinie wiązek radioaktywnych w ostatnich kilku latach umożliwia eksperymentalny wgląd także w asymetryczną część równania stanu, jak również stymuluje, od strony teoretycznej, poszukiwania obserwabli z nią związanych.

Jednym z głównych kierunków badań służących poznaniu diagramu fazowego materii jądrowej są badania procesów multifragmentacji jąder atomowych. Multifragmentacja polega na rozpadzie systemu jądrowego na wiele masywnych i lekkich fragmentów, obserwowanego przy energiach wzbudzenia powyżej ~4 MeV/nukleon. Warunki takie osiągane są poprzez zderzenia jąder atomowych o pośrednich i wysokich energiach. Uzyskano szereg ewidencji, że multifragmentacja jest rezultatem przejścia fazowego typu ciecz-gaz przewidywanego przez teorie średniego pola dla materii jądrowej w obszarze gęstości poniżej normalnej gęstości jądrowej.

Badania procesów multifragmentacji prowadzone są w naszym Zakładzie od blisko dwudziestu lat we współpracy z wiodącymi w tej dziedzinie ośrodkami zagranicznymi takimi jak ISN Grenoble, Indiana University, CEA Saclay, Texas A&M University, University of Rochester, GANIL, LPC Caen, GSI Darmstadt oraz LNS Catania. W ostatnich latach prowadzimy badania w ramach międzynarodowej kolaboracji ALADIN 2000. W GSI Darmstadt wykonany został eksperyment (S254) z wykorzystaniem stabilnych wiązek 124Sn, 197Au oraz wtórnych wiązek radioaktywnych 107Sn, 124La o energii 600 MeV/nukleon. Uzyskano unikalne dane doświadczalne obejmujące bardzo szeroki zakres izospinu badanych systemów. O wyjątkowej wartości danych zadecydowała także zastosowana technika pomiarowa zapewniająca bezprogową detekcję fragmentów, identyfikację liczby atomowej wszystkich fragmentów, izotopową rozdzielczość w zakresie Z<11 oraz precyzyjny pomiar pędu. Cennym uzupełnieniem jest informacja o krotnościach i pędach emitowanych neutronów otrzymana dzięki zastosowaniu detektora LAND. Dane doświadczalne z tych pomiarów pozwoliły już uzyskać cenne informacje o izospinowych efektach w multifragmentacji. Prowadzone są dalsze prace nad ich interpretacją przez porównania z wynikami zaawansowanych symulacji modelowych. Wykorzystywane są modele statystycznej multifragmentacji, model perkolacji, model termodynamiczny oraz model gazu sieciowego.

3. Badanie energii symetrii jądrowego równania stanu (projekt ASY-EOS)

Jedną z fundamentalnych niewiadomych w fizyce jądrowej i astrofizyce jest zależność od gęstości energii symetrii jądrowego równania stanu. Równanie stanu opisuje zależność pomiędzy energią, temperaturą, gęstością i asymetrią izospinową w materii jądrowej. Można w nim wyróżnić człon charakteryzujący własności symetrycznej materii jądrowej, niezależny od asymetrii protonowo-neutronowej, oraz człon izospinowy (tzw. człon symetrii) proporcjonalny do kwadratu asymetrii, ze współczynnikiem proporcjonalności nazywanym energią symetrii, której wartość zależy od gęstości materii. Najnowsze pomiary gigantycznych rezonansów monopolowych, dipolowych oraz dipolowych pigmejskich w jądrach neutronowo nadmiarowych, pomiary dyfuzji izospinowej, emisji neutronów i protonów oraz stosunków izotopowych w emisji fragmentów dostarczają pewnych ograniczeń na zależność energii symetrii od gęstości w obszarze niskich gęstości (w pobliżu normalnej gęstości jądrowej). Natomiast przy gęstościach znacznie przewyższających gęstość nasycenia, energia symetrii pozostaje wielkością zupełnie niezbadaną, a istniejące przewidywania teoretyczne dla tego obszaru charakteryzują się wyjątkowo dużą niepewnością. Uzyskanie eksperymentalnych danych w tym zakresie ma kluczowe znaczenie dla poznania struktury gwiazd neutronowych, mechanizmu wybuchu supernowych, czy też mechanizmu nukleosyntezy ciężkich pierwiastków.

Własności energii symetrii przy dużych gęstościach można zbadać w warunkach laboratoryjnych jedynie przy użyciu relatywistycznych wiązek ciężkich jonów o zmiennej i możliwie dużej asymetrii protonowo-neutronowej. Najbardziej obiecującymi obserwablami czułymi na wartość energii symetrii wydają się być obserwable związane z pływem nukleonów oraz stosunki krotności neutronów i protonów emitowanych w początkowej fazie reakcji, w której materia jądrowa ulega znacznej kompresji. Wykonanie takich pomiarów i w konsekwencji wyznaczenie energii symetrii przy wysokich gęstościach jest celem programu badawczego międzynarodowej kolaboracji ASY-EOS. Eksperyment przeprowadzony będzie w Ośrodku Badań Ciężkojonowych GSI w Darmstadt przy użyciu wiązek 197Au, 96Ru i 96Zr o energiach 400 i 800 MeV/nukleon. Nasza krakowska grupa uczestnicząca w tym projekcie (IFJ PAN Kraków, ZFGM IF UJ) uzyskała finansowanie w postaci grantu MNiSW w wysokości 1.73 mln zł. W ramach przygotowań do eksperymentu, który odbędzie się w 2011 roku, prowadzimy prace nad budową wielosegmentowego systemu detekcyjnego do pomiaru składu izotopowego lekkich cząstek naładowanych. Projekt ASY-EOS, obejmujący przeprowadzenie tego pionierskiego eksperymentu, a nastepnie analizę danych, symulacje modelowe i interpretację wyników przewidziany jest na kilka kolejnych lat. W dalszej perspektywie planuje się przeprowadzenie tego rodzaju eksperymentów w budowanym międzynarodowym ośrodku badań FAIR.

4. Synteza super i hiperciężkich jąder atomowych (SHE)

Jednym z zasadniczych celów badań nad pierwiastkami superciężkimi (Z>103) jest eksperymentalne odkrycie, przewidywanej przez teorię, wyspy stabilnych (czasy życia rzędu tysięcy lat) superciężkich pierwiastków (Z=114 i N=184).

Pierwiastki te produkowane są na drodze reakcji jądrowych przeprowadzanych w laboratoriach (jak dotąd nie zaobserwowano ich istnienia w naturze). Podstawową, jak do tej pory, metodą ich wytwarzania jest reakcja syntezy dwóch zderzających się jąder, jądra-pocisku i jądra-tarczy. Energia zderzenia w tych reakcjach jest na tyle mała (w pobliżu bariery kulombowskiej), że jądro złożone powstałe w wyniku tej syntezy schładza się do swojego stanu podstawowego jedynie przez emisję neutronów (zwykle wystarczy 1-3 neutrony). Wytwarzane dotychczas superciężkie jądra żyją odmikrosekund do kilkudziesięciu sekund. Jądra te następnie rozpadają się emitując cząstki alfa o ściśle zdefiniowanych energiach, bądź ulegają spontanicznemu rozszczepieniu. To właśnie rozpady alfowe dostarczają obecnie podstawowej sygnatury eksperymentalnej, pozwalającej stwierdzić, że istotnie poszukiwany pierwiastek został wyprodukowany. Stosując powyższą technikę zsyntetyzowano pierwiastki do liczby atomowej Z=118.

Grupa fizyków z ZFGM uczestniczy obecnie w badaniach nad tą tematyką we współpracy z dwoma uznanymi ośrodkami dostarczającymi wiązki ciężkich jonów: GANIL (Le Grand Accélérateur National d’Ions Lourds) w Caen (Francja) oraz Cyclotron Institute A&M Univeristy w Teksasie (USA). W ośrodku GANIL stosujemy klasyczną metodę wytwarzania jąder superciężkich tzn reakcje fuzji, natomiast w Texas A&M wykorzystujemy metodę "masywnego transferu".

 Znalezione obrazy dla zapytania Synteza super- i hiper-ciężkich jąder atomowych (SHE)W ramach współpracy z GANIL napisaliśmy program on-line do wyszukiwania łańcuchów alfowych. Wykazał on swoją przydatność podczas szeregu eksperymentów tam prowadzonych. Ponadto zbudowalismy prototyp detektora gazowo-scyntylacyjnego (wraz ze stowarzyszoną nisko-szumową elektroniką), który w sposób znaczący zwiększy możliwości obecnie pracującego na GANIL układu detekcji pierwiastków superciężkich. Nasza współpraca z tym ośrodkiem obejmuje również analizę off-line wyników eksperymentu. Badania te zaplanowane są na długi okres czasu, również z użyciem urządzeń obecnie budowanych na GANIL w ramach dwóch dużych projektów SPIRAL2 i S3 (super spectrometer separator).

We współpracy z fizykami z ośrodka Texsas A&M University oraz fizykami z ośrodków włoskich zaproponowaliśmy nowatorską, metodę produkcji jąder superciężkich. W metodzie tej wykorzystuje się zderzenia ciężkich jąder-pocisku takich jak np.: jądra 197Au z jądrami-tarczy łatwo rozszczepialnych pierwiastków np.: 232Th. Zakłada się tutaj obraz reakcji polegający na tym, że w trakcie zderzenia takich dwóch jąder może dojść do masywnego przekazu masy od jądra Th do jądra Au, tym bardziej prawdopodobnego, iż jądro toru jest łatwo rozszczepialne. Przekaz masywnego fragmentu do jądra pocisku może doprowadzić do wytworzenia jądra superciężkiego, które przejdzie do stanu podstawowego o ile energia wzbudzenia i kręt takiego układu nie są zbyt duże.

Ośrodek Texas A&M University jest jedynym laboratorium w którym można produkować pierwiastki superciężkie wykorzystując ideę "masywnego transferu". Jego wyjątkowość polega na tym, iż jest on wyposażony w nadprzewodzący solenoid – separator cząstek (tzw. BigSol) o bardzo dużej akceptancji kątowej dla produktów reakcji (tak duża akceptancja kątowa separatorów cząstek nie jest dostępna w innych ośrodkach). W ramach tej współpracy zbudowaliśmy szereg detektorów (pozycyjnych i czasu przelotu) przeznaczonych do układu detekcji najcięższych jąder. Ponadto, aktywnie uczestniczymy w wykonywaniu eksperymentów (co wiąże się z wyjazdami naszych pracowników do tego ośrodka) oraz prowadzimy niezależną analizę off-line danych eksperymentalnych wyniki której często są badzo użyteczne dla całej kolaboracji w tym projekcie.

Osobom zainteresowanym proponujemy udział w analizie danych, bądź też wykonanie obliczeń modelujących kanały reakcji prowadzące do wytworzenia jąder superciężkich.

5. Innowacyjne metody detekcji produktów reakcji ciężkojonowych indukowanych wiązkami radioaktywnymi.

Przyszłość fizyki jądrowej w perspektywie najbliższych kilkunastu lat będzie w dużej mierze zdeterminowana poprzez trwający obecnie intensywny rozwój instalacji nowej generacji, dostarczających wiązki radioaktywne (SPIRAL2/GANIL, FAIR/NUSTAR, SPES/LNL, EURISOL). Nowa generacja wiązek radioaktywnych to przede wszystkim zwiększenie intensywności o 2 do 3 rzędów wielkości w porównaniu z aktualnie dostępnymi, czyli wzrost do poziomu osiąganego standardowo w instalacjach stabilnych wiązek. Drugą cechą jest przesunięcie górnej granicy energetycznej od kilku MeV/nukleon dostępnych standardowo obecnie do energii dochodzących do 1 GeV/nukleon.

Obydwa te atrybuty otwierają całkiem nowe możliwości badawcze w wielu obszarach tematycznych. Pomiary efektów izospinowych wymagają jednak pełnej identyfikacji ładunków i mas fragmentów czemu nie może sprostać żaden z istniejących systemów detekcyjnych (INDRA, CHIMERA). Po kilku latach innowacyjno-rozwojowych prac badawczych kolaboracja FAZIA (Four A and Z Identification Array) zdefiniowała warunki techniczne i metodologię pomiarową pozwalającą zbudować system detekcyjny o wysokiej kątowej i energetycznej zdolności rozdzielczej, niskim progu energetycznym, mobilny ze względu na małe gabaryty, pozwalający na nieograniczoną rozdzielczość ładunkową oraz izotopową do Z ≈ 50. Osiągnięcie tak wygórowanych parametrów systemu stało się możliwe dzięki zaproponowaniu, opracowaniu i zastosowaniu szeregu nowatorskich rozwiązań, z których najważniejsze to:

- zastosowanie całkowicie cyfrowej techniki obróbki sygnału 
- opracowanie modułów ultraszybkiej elektroniki cyfrowej w oparciu o własne, oryginalne projekty układów scalonych typu ASIC (Application Specific Integrated Circuits)
- opracowanie bardzo zwartej, szybkiej, elektroniki czołowej o unikalnej dynamice sygnałowej
- opracowanie bardzo szybkich układów próbkująco – konwertujących (Sampling ADC’s) 
- identyfikacja masy fragmentów poprzez digitalizację impulsów w czasie rzeczywistym oraz analizę kształtu impulsu (DPSA – Digital Pulse Shape Analysis) oryginalnymi algorytmami matematycznymi
- zdefiniowanie i rozwiązanie szeregu problemów związanych z materiałem detektorów krzemowych, z których najistotniejszy to kanałowanie w sieci krystalograficznej oraz niejednorodność oporności
- zastosowanie detektorów krzemowych o wysokiej jednorodności domieszkowania poprzez reakcje z neutronami ( nTD neutron Transmutation Doping)

Proponowane prace magisterskie i doktorskie mogą dotyczyć jednego z trzech problemów pozostających do rozwiązania:

  • zastosowanie metody kolejnych zdarzeń w projektowaniu i optymalizacji architektur dla systemu akwizycji danych eksperymentu FAZIA;
  • przygotowania systemu transmisji danych z elektroniki czołowej do pamięci masowej;
  • poszukiwanie efektywnych algorytmów matematycznych identyfikacji fragmentów reakcji ciężko-jonowych metodą Analizy Kształtu Impulsu próbkowanego cyfrowo – praca na pograniczu informatyki i matematyki.

6. Budowa unikalnych układów elektroniki front-end

Jak wiadomo, obecny rozwój elektroniki koncentruje się na układach cyfrowych a jeden z nielicznych wyjątków stanowi liniowa elektronika FRONT-END. Jej rozwój związany jest ściśle z rozwojem technik detekcyjnych. Układy takiej elektroniki stanowią wraz z detektorem pewną całość, która jest odpowiedzialna za wygenerowanie impulsu. Jej funkcjonalny opis można znaleźć w podręczniku K. Korbela “Elektronika FRONT END”: “Ładunek generowany przez detektor odbierany jest przez stowarzyszony układ elektroniczny w formie impulsu prądowego. Z tego punktu widzenia detektor promieniowania można więc traktować jako GENERATOR PRĄDOWY, który wspólnie z bezpośrednio połączonym z nim układem elektronicznym reprezentuje RECEPTOR w szerszym rozumieniu...”

W Pracowni Elektronicznej ZFGM opracowywany jest unikalny układ integratora zbierający ładunek z detektora cząstek (np. z detektora półprzewodnikowego). Charakteryzuje się on doskonałymi własnościami szumowymi a zarazem jest praktycznie nie czuły na przebicia napięciowe. Ta ostatnia własność jest wynikiem symetrycznej struktury zaproponowanego rozwiązania i jest bardzo ważna dla zabezpieczenia wielo-detektorowych układów detekcyjnych. Układy takie, poza pomiarami eksperymentalnymi, są coraz częściej stosowane w diagnostycznych układach medycznych.

Zapraszamy studentów do udziału w rozwoju tego typu układów. W najbliższym czasie będzie podjęta próba ich zastosowania w detektorach ładunku generowanego w układzie nerwowym człowieka.